Να μην κάνω resolutions.
Κι αν θέλω να ακολουθήσω όλα τα κλισέ;
Nα πίνω περισσότερο νερό, να τρώω λιγότερη ζάχαρη, να κόψω τα αναψυκτικά και τη σοκολάτα;
Να γυμνάζομαι περισσότερο, να δοκιμάσω νέα αθλήματα, να ακούσω την καρδιά μου;
Να βλέπω πιο συχνά τους φίλους μου και να εμπιστευτώ καινούργιους ανθρώπους;
Να πηγαίνω ταξίδια, εντός ή εκτός, με κάθε αφορμή;
Nα εξελίξω όλα τα πρότζεκτ που έχουν ήδη αποκτήσει τους πρώτους σπόρους;
Να βοηθάω περισσότερο;
Nα βρω την χαρά μου;
Nα είμαι πολύ χαρούμενη;
Να είμαι πολύ χαρούμενη;
Να είμαι πολύ χαρούμενη;
Το είπε η κόρη μου σαν το δικό της resolution για το 201θ. Σε ένα τραπέζι με φίλους. Σοφό. Υπάρχει ωραιότερη ευχή; Να είμαι πολύ χαρούμενη. Το απόλυτο resolution για την χρονιά αυτή. Να είμαι πολύ χαρούμενη. Και καθόλου λυπημένη.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΕΙΝΑΙ... ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Ιανουάριος είναι...
Ο μήνας που δεν θέλεις να ξεστολίσεις το δέντρο, αρνείσαι να πεις γεια στα λευκά γένια και το παραμύθι, θέλεις να το ζήσεις ξανά και ξανά. Ειδικά τώρα που πέρασε όλο αυτό...
Κρατάς τα λαμπάκια. Χωρίς να τρεμοσβήνουν αυτή τη φορά. Πλαισιώνουν τον καθρέφτη, χορεύουν νωχελικά, σε υποδέχονται μόλις νυχτώσεις.
Ιανουάριος είναι ο μήνας που τρως σα να μην υπάρχει αύριο.
Ξαναγράφεσαι στο γυμναστήριο, συναντάς τους ίδιους ανθρώπους, ενοχικά, σιωπηλά, συνένοχοι στο ίδιο παρκέ.
Δίνεις υποσχέσεις. Αυτολογοκρίνεσαι. Αλλάζεις τη σειρά.
Πετάς, χαρίζεις, διώχνεις βάρη, σημειώνεις με μανία, οργανώνεις, κοιμάσαι, τρως, πίνεις, τρως, κοιμάσαι, ξυπνάς.
Ξύπνησες; Πέρασες καλά; Σου έτυχε το φλουρί φέτος; Oύτε φέτος; Έφαγες περισσότερα μελομακάρονα ή κουραμπιέδες; Είπες σε αγαπώ; Έκανες ευχή (από μέσα σου) στην αλλαγή του χρόνου; Είδες πυροτεχνήματα; Στον ουρανό; Και μέσα σου; 2018. Το μπερδεύουμε ακόμη, θα μας πάρει λίγες ημέρες (ή μήνες) να το συνηθίσουμε κι αυτό. Νωρίς είναι ακόμη. Ιανουάριος... Ρομπότ ξανά. Με καρδιά και μάτια ανοιχτά.
ΈΝΑΣ ΑΤΕΛΕΙΩΤΟΣ...ΧΕΙΜΩΝΑΣ. ΕΛΛΑΔΑ 1940-1950.
Θεσσαλονίκη. Μια σφαίρα στην ρυτιδιασμένη παλάμη του ενός παππού μου, ένα χέρι δουλεμένο, σμιλεμένο, δυνατό. Πρώτη εικόνα. Η δεύτερη εικόνα, στην Ξάνθη. Ο άλλος παππούς, ο αξιωματικός, γεμάτος αλβανικά, εμφυλιακά, μεσανατολίτικα τραύματα, και μνήμες από χαμένους φίλους και συναδέλφους του, έχει να δει τους δικούς του εφτά χρόνια. Τρίτη εικόνα: Ο μπαμπάς μου, καχεκτικός από τα φάρμακα της ελονοσίας, με κοντό παντελονάκι και πόδια καλαμάκια, περιμένει στη σειρά για το κατσαμάκι της ημέρας (κρέμα καλαμποκιού). Για όλη την οικογένεια, με τα επιταγμένα από τους κατακτητές Βούλγαρους, εστιατόρια της. Ευτυχώς είναι όμορφος, ευγενικός, καθαρός, απαιτητικός και το κατσαρολάκι δεν μένει ποτέ άδειο…
Ιστορίες, μαρτυρίες, ντοκουμέντα, περιγραφές παράλληλα με το ξεφύλλισμα του οικογενειακού άλμπουμ, oι παππούδες, ο πατέρας-παιδάκι του πολέμου, όλοι ήρωες στα μάτια μου, έχουν ζήσει, έχουν δει, έχουν νιώσει, κι έχουν καρδιοχτυπήσει, για όσα έχω κλάψει, έχω πονέσει, έχω ανατριχιάσει, κλείνοντας τα μάτια μου, μόνο στα βιβλία, στις σειρές, στις ταινίες. Αυτό σημαίνει το 40 για μένα.
Η χειρότερη δεκαετία στη νεότερη, ελληνική ιστορία. Πόλεμος, απελευθέρωση, πόνος, εμφύλιος, κοινωνικές αντιθέσεις, πολιτικοί και άλλοι αποκλεισμοί. Επώδυνα συνταγματικά θέματα, μια κομματική διαμάχη αδιάλλακτη, μαζί με την κυβερνητική αστάθεια και τις αποδιοργανωτικές αλλοδαπές επιδράσεις θα δεσμεύσουν για καιρό τα μελλούμενα.
Η δεκαετία των πολέμων, της κατοχής και του εμφυλίου σπαραγμού. Οι ήρωες που πολέμησαν σαν Έλληνες, κατά τον Γουίνστον Τσόρτσιλ, με ένα μεγάλο, δυσβάσταχτο τίμημα. Κόσμος χάνεται, σκοτώνεται, λεηλατείται, πεθαίνει από την πείνα και τις κακουχίες.
Σκιά. Και φως; Μικρές ηλιαχτίδες. Και η καθημερινότητα; Πόσο επηρεάζεται από τις σειρήνες του πολέμου; Η ιστορία γράφεται κάθε φορά από διαφορετική οπτική, ίσως είναι καλύτερα να μεταφράζουμε εικόνες, αναμνήσεις, μαρτυρίες, ένστικτο, για να συνοψίσουμε την ιστορική δεκαετία που γύρισε την Ελλάδα πίσω, λαβωμένη, σε μια παγκόσμια κοινότητα με παράλληλη αιμορραγία.
Αποτυπώματα ζωής. Και απομεινάρια χιλιάδων ελπίδων και υπάρξεων που απωλέστηκαν στον χρόνο. Παραμένουν τα ταμπού. Και τα άγνωστα κεφάλαια. Τα ένοχα μυστικά. Το παρελθόν. Οι «πόλεμοι της μνήμης». Και της επιλεκτικής αμνησίας.
Και κάπου εκεί οι πρωταγωνιστές της σιωπής ή της λήθης. Τα θύματα, οι βετεράνοι, οι γενοκτόνοι… Συγκρούσεις, διαμάχες με ερμηνείες και εξηγήσεις που τους βολεύουν. Τίτλοι αρχής και τέλους. Βουβό σάουντρακ. Ο ήχος του όπλων. Ποιες 4 Εποχές; Ποια άνοιξη; Ποιο καλοκαίρι; Ένας ατέλειωτος χειμώνας.
Η Ελλάδα αλλάζει, επαναδιαμορφώνεται, μαζί με την ελληνική κοινωνία, συγκροτείται, αποδομείται και ανασυντίθεται, διεκδικώντας μια καινούργια θέση στοην χάρτη. Και η επωδός; Ποιες οι επιπτώσεις του πολέμου στην ιστορία και τις στατιστικές; Θόρυβος και σιωπή. Θυελλώδεις άνεμοι και άπνοια.
Το σκηνικό της καθημερινότητας αλλάζει, η αγορά μουδιασμένη, διαλυμένη, σε αποσύνθεση, στο περίπτερο της γειτονιάς βρίσκει κανείς από χαλκομανίες μέχρι «τηλέφωνο διά το κοινόν». Τα παιδιά, πάντα ευρηματικά, κλέβουν αβγά από τις κότες της γειτονιάς, για να τα ανταλλάξουν με χαλκομανίες. Πόλεμος και στο σπίτι μετά τις παράπλευρες απώλειες.
Τα κορίτσια ετοιμάζουν την προίκα τους, με εργόχειρα με κλωστές Πεταλούδα και Κιθάρα, βάφονται με καλλυντικά Το Καλόν, εκείνοι που κάνουν χρυσές δουλειές είναι οι πλανόδιοι πωλητές ειδών προικός. Στις γειτονιές.
Η μόδα αργεί να φτάσει. Ποιές τάσεις; Ποιο New Look του Κριστιάν Ντιόρ; O κόσμος καίγεται, στην κυριολεξία. Στην Ελλάδα είναι δύσκολο να βρεθούν υφάσματα, η μεταποίηση είναι ο μοναδικός τρόπος να αξιοποιηθούν απλά, κλασικά, λειτουργικά ρούχα που δεν κραυγάζουν, ούτε εκθέτουν, συμβαδίζουν με τις αποχρώσεις της εποχής. Γκρι, μαύρα, λευκά, για την ανακωχή. Και την ελπίδα.
Οι άνδρες φορούν τη στολή της κοινωνικής ανημπόριας... Οι γυναίκες, πάντα πιο αισιόδοξες, κοκέτες στα συντρίμια και την αβεβαιότητα, καλύπτουν τον πόνο τους με καπέλα και μπούκλες. Φέρνω στο μυαλό μου την κολόνια της γιαγιάς. Τόσκα, χύμα, λουλουδάτη, ανθισμένη, απέριττη. Άλλωστε τα ρούχα πλένονται στο χέρι με Τρινάλ και στο κρεοπωλείο ο κιμάς κόβεται «παρουσία του πελάτου», οι διαφημίσεις μιλούν για εκλεκτά τρόφιμα, το τέλειον, το ασυναγώνιστον, αρίστη ποιότης…
Επιδιορθώνονται τα ρούχα, η διάθεση, μαζί και οι πόλεις. Η επαρχία μετακομίζει στα μεγάλα αστικά κέντρα, με προορισμό την Αθήνα. Πρώτες αντιπαροχές. Κίτρινα λεωφορεία και τραμ. Φωτεινές επιγραφές για πρώτη φορά. Ραδιόφωνο, προνόμιο των αστών. Το 1946 χρησιμοποιείται ο πρώην, γερμανικός πομπός για να στηθεί το Αθηναϊκό Πρόγραμμα κι έτσι αρχίζουν οι πρώτες εκπομπές. Η πόλη αποκτά δικό της ραδιόφωνο. Ζωή. Με ήχο.
Και διαλείμματα. Σιωπή. Λογοκρισία. Πόλεμος, κατοχή, εμφύλιος, διαλύουν σχολεία, σπίτια, αγωγή. Παιδιά χάνονται, πριν προλάβουν να ενηλικιωθούν. Ο φόβος αγκαλιά με την φτώχεια. Το κατηχητικό ενισχύει τη ψυχή και το μουρουνέλαιο, το σώμα.
Τα παιχνίδια είναι ανύπαρκτα. Τα παιδιά σκαρφίζονται παιχνίδια του νου: κρυφτό, κυνηγητό, αμπάριζα, αυτοσχέδιες μπάλες. Καλάμια γίνονται όπλα, τόξα, βέλη, άλογα. Ας είναι καλά η φαντασία και η επινοητικότητα που γεννάει η ανέχεια. Παιδιά που διαβάζουν με πάθος αστυνομικές περιπέτειες, Ελληνόπουλο και Μάσκα, ακούνε (μαζί με τους γονείς τους), δίσκους 78 στροφών, ελληνικά και αγγλικά τραγούδια, μαθαίνουν τις πρώτες τους αγγλικές λέξεις, μετά το γερμανικό «νάιν».
* Το κείμενο που έγραψα για τα ιστορικά λευκώματα στην Καθημερινή δημοσιεύεται στο λεύκωμα Ελλάδα, 20ος αιώνας, 1940-1950, Β' Τόμος.
ΙN & OUT ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Είναι η λίστα που διάβαζα πάντα στα περιοδικά της μόδας, τέτοια εποχή, στη γαλλική Vogue, στην τελευταία σελίδα, στην αγγλική, στην αμερικάνικη. Και τώρα που μετράμε αντίστροφα για το τέλος του 2017 και το ξεκίνημα του 2018; Tι αφήνουμε πίσω και τι προσμένουμε; Eγώ πάντως, ξέρω τι θέλω και τι δεν θέλω…
ΙΝ
Μουσική στο Spotify
Aγόρια που χορεύουν
Αβοκάντο σε γλυκά, αλμυρά, για πρωινό, βραδινό, μεσημεριανό. Ελληνικά, από την Κρήτη.
Αυτοκόλλητα για επιβράβευση. Όχι στα παιδά, σε εμάς
Σκέιτμπορντ σαν μεταφορικό μέσο. Και ποδήλατα
Γυαλιά μυωπίας και πρεσβυωπίας με στιλ
Κέρατα στις κεραίες των αυτοκινήτων στον δρόμο
Ευγένεια
Βόλτες στο κέντρο της πόλης
Ταξίδια εντός και εκτός
οι γιορτινές στέκες στα μαλλιά με χριστουγεννιάτικες μπάλες, ταράνδους, φωτάκια στη διαπασών
OUT
Kάπνισμα. Τσιγάρου, συμβατικού, ηλεκτρονικού, στριφτού, πούρου, πίπας…
Φλερτ στο Facebook
Kινητά 24 ώρες το 24ωρο σαν προέκταση της παλάμης
Εντάσεις
Υπερβολές
Πάνινες τσάντες με λογότυπα
Υπερτιμημένα εστιατόρια χωρίς εμπνευσμένα μενού
Αγένεια
Survivor 2, Dancing with the Stars, Nomads και άλλα φαντασμαγορικά εξωτικά τηλεοπτικά πακέτα
το Last Christmas σε διασκευή
το παραμύθι Μέγκαν και Χάρι σε συνέχειες... Όχι άλλο γυάλινο γοβάκι
η μιζέρια