Εσείς από πότε συλλέγετε ηλεκτρικές σκούπες; Ή φακελάκια τσαγιού;

Από μικρή συλλέγω. Δηλαδή, δεν πετάω σχεδόν τίποτα. Χάρτινες σακούλες και πλαστικές, αρκεί να είναι ιδιαίτερες και να φέρουν την υπογραφή σχεδιαστή ή οίκου. Περιοδικά. Αυτοκόλλητα. Νομίσματα. Κόμικς. Κορδέλες και χαρτιά περιτυλίγματος. Ξύλινα παιχνίδια. Σβούρες. Τσάντες. Πορτοφόλια. Κολιέ. Vintage ρούχα. Αποκόμματα εφημερίδων. Φωτογραφίες. Καρτ ποστάλ. Εξώφυλλα περιοδικών. Ζώνες. Κουτάκια από καραμέλες. Ημερολόγια. Ευτυχώς που γρήγορα βαριέμαι, και βρίσκω κάτι καινούργιο.

Αλλά δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι θα υπήρχαν άνθρωποι ακόμη πιο... προχωρημένοι. Το περιοδικό Colors, για την 20ή του επέτειο, βαφτίστηκε «Collector». Για να προστεθεί κι αυτό στη συλλογή μου… Και να μη διαβάσεις τα κείμενα, οι φωτογραφίες αφηγούνται όλα όσα δεν λένε ούτε οι λέξεις. Πορτρέτα ασυνήθιστων ανθρώπων που όμως ζουν ανάμεσά μας, ασυνήθιστες συλλογές, μικρά αριστουργήματα που αιχμαλωτίζονται σε απίστευτα στιλιζαρισμένα κάδρα, όπως τους αρμόζουν.

Είκοσι συλλέκτες, 108 σελίδες, 111 φωτογραφίες, 11.550 λέξεις και 147.234 αντικείμενα. Ντιζάιν, μόδα και μάρκετινγκ. Ποιοι είναι συλλέκτες; Εκείνοι που συγκεντρώνουν, κατηγοριοποιούν και κρατούν λίστα αντικειμένων του ίδιου τύπου. Αντικείμενα απρόσμενα, χρηστικά, όμορφα, αηδιαστικά, σπάνια, κλεμμένα, δανεικά. Όπως λέει ο Πίτερ Γκάμπριελ, «αφήνουν ίχνη παντού, αντανακλούν ποιοι πραγματικά είμαστε, αλλά και ποιοι θέλουμε να γίνουμε».

Ξεχάστε τα έργα τέχνης. Τα γραμματόσημα, τους σελιδοδείκτες, τα σπιρτόκουτα, τα παλιά κουτιά από μπισκότα... Ευκαιρία να δούμε απλά, καθημερινά αντικείμενα σε νέο πρωταγωνιστικό ρόλο, τα οποία γίνονται πάθος και εμμονή μαζί. Φωτογραφίες που εξυμνούν τη διαφορετικότητα και τη δημιουργικότητα κάθε κουλτούρας, αντικείμενα πόθου που γίνονται πρόσχημα για ένα ταξίδι στην ιστορία του ντιζάιν, των graphics και της βιομηχανικής παραγωγής, παράλληλα με συνήθειες, ενδιαφέροντα, ανάγκες.

Μα το φαντάζεστε; Υπάρχει άνθρωπος που αφιερώνει τη ζωή του στο να συλλέγει ηλεκτρικές σκούπες; Ναι, είναι μόλις 15 χρόνων, ζει στην Αμερική και έχει 200. Ή χρησιμοποιημένα φακελάκια τσαγιού; Κι όμως υπάρχει. Είναι η Αγγλίδα Πάτι Γκαλ-Χολμς που ξεκίνησε τη συγκεκριμένη συλλογή σαν ένα είδος ημερολογίου προσωπικής κατανάλωσης, γι' αυτό και χαρακτηρίζει κάθε φακελάκι, «χρονοκάψουλα αναμνήσεων». Σήμερα έχει 32.000 χρησιμοποιημένα φακελάκια. «Συλλέγω μόνο τσάι που κατανάλωσα μόνη ή με κάποιον άλλον. Με αυτόν τον τρόπο η συλλογή γίνεται ημερολόγιο της προσωπικής μου κατανάλωσης».

Ιστορίες ανθρώπων. Ιστορίες μιας ζωής. «Οι συνηθισμένοι άνθρωποι πιστεύουν συνήθως ότι είμαστε κάπως τρελοί, ότι δεν έχουμε τίποτα καλύτερο να κάνουμε», λέει ένας. Η 61χρονη Αμερικανή, Μπέκι Μαρτζ, συλλέγει ετικέτες που είναι κολλημένες πάνω στις μπανάνες (!) Εχει 10.000 από αυτές. Ο 43χρονος Γερμανός Τζενς Βέρμπεκ μαζεύει φρυγανιέρες, έχει κατορθώσει μέχρι σήμερα να συγκεντρώσει περισσότερες από 600 τέτοιες συσκευές. «Είναι ένα μικρό παράθυρο με θέα τις τάσεις μιας δεκαετίας σε μια συγκεκριμένη δεκαετία».

Ο 45χρονος Αμερικανός Νέιθαν Σέντροφ μαζεύει οτιδήποτε έχει να κάνει με Κονκόρντ, από ασημένια μαχαιροπίρουνα και γυαλιά της Air France μέχρι μανικετόκουμπα. Έχει ήδη 365 αντικείμενα από τις πτήσεις του (αλλά και πτήσεις αγνώστων), ενώ έχει υπολογίσει ότι έχει ξοδέψει περίπου 2.100 δολάρια για τη συλλογή του από τότε που την ξεκίνησε το 2004. «Είναι ρετρό και φουτουριστικό την ίδια στιγμή». Έχει βάλει eBay alert για να τον ειδοποιεί όποτε υπάρχει κάτι καινούργιο σε σχέση με Κονκόρντ. «Δεν ψάχνω συνειδητά να βρω κάτι για να μεγαλώσω τη συλλογή μου γιατί δεν υπάρχουν πολλά που να χρειάζομαι ή να θέλω. Δεν θα έλεγα όχι για ένα ζευγάρι καθίσματα από την τελευταία πτήση Κονκόρντ αλλά παραείναι ακριβά», λέει. «Έτσι κι αλλιώς, έχω ένα ζευγάρι από την Πρώτη Θέση του 747».

Ο Μάρτιν Παρ, φωτογράφος και συλλέκτης βιβλίων, καρτ ποστάλ, ρολογιών και διαφημιστικών υλικών από καμπάνιες πολιτικών, φωτογραφίζεται με τον Σαντάμ Χουσεΐν μπάμπουσκα και τον Ομπάμα ζωγραφισμένο σε αθλητικά. Ο 64χρονος Ντέιμον Σιλντς έχει στη συλλογή του 600 χειροπέδες καθώς υπήρξε αστυνομικός για 40 χρόνια. Παραδέχεται ότι υπάρχει συναγωνιστής, που μετρά 1.500 χειροπέδες. «Δεν ξέρω αν ο μέσος άνθρωπος θα έλεγε ότι οι χειροπέδες είναι όμορφες. Εγώ λέω ναι, αλλά δεν μπορώ να είμαι αντικειμενικός», λέει.

Η 26χρονη Βελγίδα Λία Ρικορντέ χαίρεται για τις 500 πλαστικές της σακούλες, καθώς «η συλλογή μου με έχει κάνει πιο κοινωνική. Εχω γίνει «το plastic bag girl». Πολλοί άνθρωποι ψάχνουν σακούλες για μένα. Το αγόρι μου δεν ανήκει στα αλήθεια στο φαν κλαμπ μου».

Όσο για τον 73χρονο Αυστραλό Τζον Αντερσον, κρύβει στο σπίτι του τουλάχιστον 120 παρκόμετρα (!) Ο 50χρονος Φρανσουά Μπερνάρ από τη Γαλλία, έχει 360 κουτάλες. Τις συλλέγει τα τελευταία 30 χρόνια. «Δεν αφιερώνω χρόνο στη συλλογή μου. Έρχονται μόνα τους τα αντικείμενα. Φίλοι μου δίνουν κουτάλια και όταν πηγαίνω σε ένα μέρος, μια χώρα, ένα παζάρι, ανακαλύπτω κομμάτια και είναι για μένα σαν ένα δώρο ζωής. Δεν μου αρέσουν οι συλλέκτες. Ακόμη κι αν έχω ανθρώπους που συλλέγουν, δεν μιλάμε για τις συλλογές μας. Εγώ συλλέγω μόνο όταν είμαι χαρούμενος, όταν η στιγμή είναι θετική».

Υπάρχουν και άλλες απρόσμενες συλλογές. 200 ψεύτικα δεντράκια. 25.000 γιαπωνέζικα ψάρια. 9.230 οσμές. 100 δεινόσαυροι. 9.812 γοργόνες. 2.000 είδη από χαρτί υγείας. 55.000 οδοντογλυφίδες.

Ζηλεύω (πολύ) την 26χρονη Γιαπωνέζα που αγοράζει ό,τι έχει σχέση με το τραγούδι «Over the Rainbow». Μέχρι σήμερα έχει 164 μεμοραμπίλια με την Τζούντι Γκάρλαντ και το ουράνιο τόξο, τον μαγικό κόσμο του Μάγου του Οζ στο εξώφυλλο, μαζί με όλες τις διαφορετικές εκτελέσεις του κομματιού. Πώς ξεκίνησε τη συλλογή; «Το «Somewhere over the rainbow» ήταν η πρώτη αγγλική πρόταση που έμαθα». Δεν χαίρεται όμως για τις αντιδράσεις των φίλων της. «Έχω παίξει τη συλλογή μου σε λίγους φίλους, αλλά όλοι μου είπαν «γιατί;» ή δεν έκαναν κανένα σχόλιο. Από τότε δεν έχω ξαναπαίξει τη συλλογή μου σε κανέναν». Μάλλον θα προτιμήσω τις γοργόνες.