Παρακολούθησα την ταινία «The Whale» πολύ πριν την ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων για τα φετινά βραβεία Όσκαρ. Οι περισσότεροι κριτικοί κινηματογράφου είχαν ήδη θάψει την ταινία, ενώ μία φίλη μου νόμιζε ότι επρόκειτο για ντοκιμαντέρ, από τον τίτλο και μόνο.
Χωρίς να διαβάσω κριτικές και σενάριο, βρέθηκα στον «Δαναό», Σάββατο βράδυ. Ανάμεσα σε θεατές, αμίλητους, συναισθηματικά φορτισμένους, με ανοιχτή καρδιά. Η εμπειρία θα ήταν τελείως διαφορετική αν έβλεπε κανείς το ίδιο έργο σε multiplex, σκέφτηκα. Ευτυχώς δεν πήρα ποπ-κορν, τσιπς ή σοκολάτα, γιατί ήδη από την πρώτη σκηνή του φιλμ, καταλαβαίνεις ότι δεν πρόκειται για ντοκιμαντέρ. Η ταινία με πρωταγωνιστή των Μπρένταν Φρέιζερ είναι ρεαλιστική, υποφωτισμένη, ίσως πιο ωμή από όσο αντέχουμε.
Ο πρώην sweetheart της Αμερικής, ένας ζωντανός κούκλος που έχει υποδυθεί τον …Ταρζάν, στο «George the Jungle», έχει παίξει στην «Μούμια», αλλά και τον περιζήτητο σύντροφο σε ρομαντικές κομεντί, εμφανίζεται στα 53 του χρόνια, στον ρόλο της ζωής του. Με τη σκηνοθετική ματιά του Ντάρεν Αρονόφσκι, παρακολουθούμε τη ζωή του Τσάρλι. Ενός ανθρώπου που «κουβαλάει» πάνω του 300 κιλά, έχει διαρκώς την κάμερα κλειστή στο κομπιούτερ, στη διαδικτυακή επικοινωνία με τους φοιτητές του, από ντροπή, με δυσκολία κινείται στον χώρο του σπιτιού του, δεν βγαίνει ποτέ έξω, αφήνει χρήματα στο γραμματοκιβώτιο για τον ντελιβερά που φέρνει καθημερινά την πίτσα, αυνανίζεται μπροστά στην κάμερα, τρώει βουλιμικά, εκλιπαρεί συγχώρεση από την έφηβη κόρη του που τον επισκέπτεται μόνο και μόνο για να της κάνει τις εργασίες της για το σχολείο, ζητάει βοήθεια από την πρώην γυναίκα του, αναπολεί, επιμένει, πέφτει, ξανασηκώνεται…
Κι όμως δεν ζητάει οίκτο, ούτε τη συμπάθεια μας. Ο σκηνοθέτης μας προκαλεί να ανακαλύψουμε τον άνθρωπο μέσα στο «τέρας». Ενσυναίσθηση, η λέξη-κλειδί. Στην ταινία «Η Φάλαινα», με τον Μπρένταν Φρέιζερ να διεκδικεί Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του, -έχοντας απέναντι του τον εξαιρετικά φωτογενή και επίσης ταλαντούχο Όστιν Μπάτλερ ως «Έλβις»-, η Φάλαινα είμαστε όλοι εμείς. Τον βλέπεις να καταβροχθίζει ό,τι υπάρχει στο ψυγείο, στα ντουλάπια της κουζίνας, στον πάγκο, και θυμάσαι τις φορές που απλώς ήθελες να πνίξεις την θλίψη σου. Με μαγιονέζα και έξτρα βούτυρο, κέτσαπ, λιωμένη σοκολάτα.
Έχει σημασία που ο Αμερικανός ηθοποιός που ήταν για χρόνια «τιμωρημένος» και κακοποιημένος, εκτός τερέν, κάνει την μεγάλη του επιστροφή, με έναν ρόλο που φοράει το κοστούμι ενός υπέρβαρου και χρειαζόταν έξι ώρες πριν από κάθε take για να είναι έτοιμος για το γύρισμα;
H αλήθεια βρίσκεται κάπου εκεί. Και είναι η στιγμή που γυρίζουμε την κάμερα σε εμάς. Και το body shaming που έχουμε κάνει, έχουμε υποστεί, τα σχόλια που έχουμε αναπαράγει. Στην ταινία παρατηρείς το προγούλι του Μπρένταν Φρέιζερ, τη δυσκολία του να σηκώσει κάτι από το πάτωμα, το περπάτημα του, απλές, καθημερινές κινήσεις. Σήμερα που κορίτσια και αγόρια, γυναίκες και άνδρες, θέλουν να παραμένουν για πάντα αδύνατοι, νέοι, αγέρωχοι, αυτή η εικόνα μας σοκάρει. Με τη διαφορά πως είναι η πρώτη φορά ίσως που δίνουμε στον γίγαντα με τα υγρά μάτια, τον Μόμπι Ντικ της καρδιάς μας, ελαφρυντικά, θέλουμε να τον αγκαλιάσουμε και να του πούμε μόνο ότι τον αγαπάμε.
Νιώθουμε ενοχές. Με τόσο body shaming εντός συνόρων, από τον εγχώριο, τηλεοπτικό διαγωνισμό μοντέλων, το GNTM, με απαξιωτικά σχόλια από τους κριτές μπροστά στους προβολείς αλλά και παρουσιάστριες όπως η Δανάη Μπάρκα, ένα κορίτσι-«η χαρά της ζωής», που αναγκάζονται κάθε τόσο να μιλούν για τα αυτονόητα στα social media. «Πριν 2 χρόνια όποιος με «έβριζε» ή με κακολογούσε έμπαινε αυτόματα σε μια «μαύρη λίστα» και δεν ήθελα να ακούω ούτε το όνομα του από την πληγή και τον θυμό που ένιωθα, τώρα προσπαθώ να σκέφτομαι σε τι θέση βρίσκεται ο καθένας και τι κρύβεται πίσω από κάθε κριτική», γράφει στο «ιντερνετικό» της «ημερολόγιο» η Δανάη Μπάρκα.
Μήπως ακούσατε (ή διαβάσατε) τα σχόλια στη κηδεία του τέως Βασιλιά Κωνσταντίνου στη Μητρόπολη (και) για τη Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσίας, Μαρία Βλαδιμήροβνα και τα επιπλέον κιλά της; Ο ρατσισμός των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, της τηλεόρασης, είναι παντού. Μαζί με θυμό, φόβο, ναρκισσισμό. Το body shaming εμφανίζεται μεταμφιεσμένο ως εκφοβισμός, τρολ, απειλή.
Και από την άλλη έχουμε τους καλλίγραμμους στο Survivor σε κοντινά πλάνα, τις «διάσημες» μαχήτριες με τα μικροσκοπικά μαγιό, μέσα στην άμμο, τη λάσπη, την πείνα, τις κλωνοποιημένες διαγωνιζόμενες στο My Style Rocks, τα …μοντέλα που ζουν ανάμεσα μας. Την Αντζελίνα Τζολί να επιμένει ότι δεν είναι ανορεξική, την Τζένιφερ Λόπεζ να απολογείται για τις καμπύλες της, μαζί με την Έλενα Παπαρίζου… Την Σάλμα Χαγιέκ να αυτομαστιγώνεται με χιούμορ κάθε φορά που τρώει παραπάνω από όσο θα ήθελε, για να απαντήσει στους body shamers του πλανήτη.
Υπέρβαροι, ανορεξικοί, κανονικοί άνθρωποι, απλώς διαφορετικοί. Ας πούμε όχι στη ρητορική του μίσους και τις προσβολές. Απέναντι στους άλλους, κυρίως στο εαυτό μας. «Μην σταματάς να πιστεύεις», γράφει ο Μπρένταν Φρέιζερ σε μια φωτογραφία του στο Ιnstagram.
Θέλετε ένα σπόιλερ; Ο σεναριογράφος του «Τhe Whale», Σάμιουελ Χάντερ, υπήρξε ο ίδιος ευτραφής. Το «τέρας». Η «φάλαινα». Μεγάλωσε κι εκείνος στο Αϊνταχο, όπως ο ήρωας του, έπασχε από κατάθλιψη, αδυνάτισε με την βοήθεια της συντρόφου του, του θεραπευτή του, των γονιών του. «Όταν έχασα το βάρος, εξεπλάγην όταν διαπίστωσα πόσο πιο ευγενικοί ήταν όλοι μαζί μου», θα πει. «Από την ταμία στο σούπερ μάρκετ μέχρι τους ανθρώπους στο δρόμο.»
Αν συμβαίνει το ίδιο και στο φιλμ; Η ζωή δεν είναι ταινία. Ευτυχώς που υπάρχουν και τα ‘Οσκαρ. Για την ψευδαίσθηση, κυρίως, ότι η ζωή (στο κόκκινο χαλί) μετριέται σε θερμίδες, κιλά, likes, δάκρυα συγκίνησης και χαράς, χειροκρότημα και viral αποδοχή. And the Oscar goes to. Στη φάλαινα μέσα μας.