Ποιός ήταν τελικά ο Alexander McQueen; Εnfant terrible ή το μεγαλύτερο αστέρι της παγκόσμιας μόδας; Ένας επιθετικός ράφτης με δημιουργικό ταλέντο ή ένας ασυμβίβαστος κουτυριέ;
Aουτσάιντερ ή εκλεκτικός βασιλιάς του στιλ; Καλύτερος από τον John Galliano και τον Jean-Paul Gaultier ή ο νέος Christian Dior, ο διάδοχος του Cristobal Balenciaga, «αρχιτέκτονας» και «χούλιγκαν» μαζί;
Υπήρξε τόσο διαφορετικός που κατόρθωσε να γυρίσει τη μόδα ανάποδα. Δεν δημιουργούσε μόδα, έστηνε θεάματα. Ο McQueen ήταν το «κακό παιδί» που αγαπήθηκε από τον κόσμο της μόδας όσο λίγοι. Ο ίδιος περιέγραφε τον εαυτό του σαν «το ροζ πρόβατο» της οικογένειας. Το παραμύθι δεν είχε αίσιο τέλος. Λίγες ημέρες πριν από την παρουσίαση της νέας του συλλογής για τον χειμώνα του 2011 στο Παρίσι, ο Lee McQueen όπως τον φώναζαν οι φίλοι, έδωσε τέλος στη ζωή του. Τρία χρόνια πριν, είχε αποχαιρετήσει την Isabella Blow, την γυναίκα που τον ανακάλυψε, μούσα και φίλη που αυτοκτόνησε και λίγο μετά, τη μητέρα του. Άραγε τι τον οδήγησε σε αυτήν την απόφαση εννέα μέρες μετά...
Το τέλος
Βρέθηκε νεκρός, στα 40 του χρόνια, στο σπίτι του. Μερικούς μήνες πριν είχε πει σε συνέντευξη του: «Έφτασε η στιγμή να βγω από το σκοτάδι και να μπω μέσα στο φως. Αυτή ήταν για αρκετό καιρό η ζωή μου. Έμαθα πολλά από τον θάνατο της Isabella Blow. Έμαθα πολλά για μένα. Ότι η ζωή αξίζει να τη ζεις. Γιατί εγώ απλώς την πολεμάω, πολεμάω το κατεστημένο». Τι είπε μετά τον θάνατο του, ο Philip Treacy; «Η δημιουργικότητα είναι ένα πολύ ευαίσθητο πράγμα και ο Lee υπήρξε πολύ ευαίσθητος. Δεν είναι εύκολο να είσαι ο McQueen. Είμαστε όλοι άνθρωποι.»
Η αρχή
Από το Ανατολικό Λονδίνο στο οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε, βρέθηκε στο Mayfair. Αγόρασε ένα πελώριο διαμέρισμα, εκεί που ζούσε ο Oscar Wilde, για να βγάζει βόλτα στο πάρκο, στο St James Park, τα τρία σκυλιά του και να είναι και κοντά στο παλάτι του Μπάκιγχαμ, εκεί όπου τιμήθηκε από την Βασίλισσα της Αγγλίας. «Όταν πρωτοξεκίνησα στη μόδα ανησυχούσα μη μείνω άστεγος», αποκάλυπτε στις συνεντεύξεις του. Γεννήθηκε στις 17 Μαρτίου 1969 στο Στέπνεϊ στο Λονδίνο, ο μικρότερος από τα έξι παιδιά της οικογένειας. Ο πατέρας του ήταν οδηγός ταξί. Ονειρευόταν για τον γιο του να γίνει ηλεκτρολόγος ή υδραυλικός. Η μητέρα του, καθηγήτρια κοινωνικής επιστήμης.
Τα πρώτα βήματα
Ενδιαφερόταν για τη μόδα από παιδί. Στα τρία του χρόνια σχεδίασε τη Σταχτοπούτα με «μικροσκοπική μέση και πελώριο φόρεμα» στον τοίχο της κρεβατοκάμαρας της αδερφής του. Ο πατέρας του έχασε κάθε ενδιαφέρον για τον γιο του έκτοτε. Χρόνια μετά, ο Lee πήγε σε τεχνικό κολέγιο και δούλεψε στην τοπική παμπ. Αλλά το 1986 είδε μια διαφήμιση στην τηλεόραση, πήγε στο Anderson&Sheppard στην Savile Row, που έφτιαχναν τα κοστούμια τους ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και ο πρίγκηπας Κάρολος, και βρήκε αμέσως δουλειά.
Και τα επόμενα
Aπέκτησε εμπειρία κοντά στον Ιάπωνα σχεδιαστή Koji Tatsuno και μετά στο ατελιέ του Romeo Gigli. Το 1992, μετά το μεταπτυχιακό του στο Central St Martin’s College of Art and Design, ίδρυσε τη δική του επωνυμία. Ας είναι καλά η θεία που πλήρωσε τις 4.000 λίρες για το μεταπτυχιακό.
Η γνωριμία
Το 1994 τον ανακάλυψε η Isabella Blow στο σόου αποφοίτησης… Αποφάσισε να αγοράσει ολόκληρη τη συλλογή, αγοράζοντας ένα ρούχο τον μήνα και πληρώνοντας 100 λίρες την εβδομάδα. Του έδωσε συνολικά 5000 λίρες. Εκείνη ήταν που τον έπεισε να γίνει από Lee, Alexander.
Η διαφορετικότητα
Στο σχολείο αρρένων στο Στράτφορντ, οι συμμαθητές του τον κορόιδευαν και εκείνος περνούσε την ώρα του σχεδιάζοντας γυναικεία ρούχα.
Το ατύχημα
Σε μια κατάδυση έσπασε τα μπροστινά του δόντια. Τα είχε σε θήκη μέχρι τα 16 του, την χρονιά που εγκατέλειψε το σχολείο. Το 1995, όταν ήταν 26, το μπροστινό του δόντι έπεσε τρώγοντας ένα Big Mac, αφήνοντας κενό, σήμα κατατεθέν.
Οι καλύτερες στιγμές
Ο Alexander McQueen υπήρξε πάντα πιο αποδοτικός όταν βρισκόταν σε πίεση... Δημιουργώντας νέες τάσεις-όπως τα διάσημα χαμηλοκάβαλα παντελόνια του, γνωστά ως bumsters-ή τολμώντας να χρησιμοποιήσει μοτίβα με την εικόνα ενός ανθρώπου πάνω σε ηλεκτρική καρέκλα. Το 1996, που βραβεύτηκε για πρώτη φορά σαν ο καλύτερος Βρετανός ντιζάινερ, επελέγη σαν κυρίαρχος σχεδιαστής του οίκου Givenchy όπου και παρέμεινε για πέντε χρόνια. Ο στόχος είχε επιτευχθεί. Αγόρασε σπίτι για τη μητέρα του.
Και οι χειρότερες
Αντίθετα με τον John Galliano, τον γιο του υδραυλικού, ο McQueen δεν έτρεφε κανένα ενδιαφέρον για τους Γάλλους, την χώρα τους, την κουλτούρα τους ή την γλώσσα. Η επιλογή του για τον ιστορικό οίκο κρίθηκε και από τις δύο πλευρές μάλλον ατυχής. Ετσι κι αλλιώς θεώρησε ότι το να παράγεις έξι συλλογές τον χρόνο είναι πολύ αν θέλεις να είσαι καινοτόμος. «Δώσε μου χρόνο και θα σου δώσω κάτι επαναστατικό», έλεγε, με την παραδοχή ότι ο Givenchy «ήταν το μεγαλύτερο λάθος της ζωής μου».
Η πρόταση
Λίγο πριν λήξει το συμβόλαιο του, εμφανίστηκε το Gucci Group, που εξαγόρασε το 51% της εταιρίας Alexander McQueen, επιλέγοντας να διατηρήσει όμως τη διεύθυνση του δημιουργικού τομέα.
Ο Lee σαν φίλος
Στην προσωπική του ζωή υπήρξε εξαιρετικά ντροπαλός. Στο τέλος κάθε σόου, έβγαινε έξω βιαστικά για να χαιρετήσει το κοινό του με καρό πουκάμισο και φαρδύ παντελόνι. Όταν όλοι είχαν καταδικάσει το 2005 την Kate Moss για την εμμονή της με τα ναρκωτικά, ο McQueen συνόδεψε την επόμενη παρισινή του συλλογή με ένα τρισδιάστατο ολόγραμμα με την Kate σαν φόντο.
Οι ακρότητες
Είχε βγάλει μοντέλα με επιδέσμους στο κεφάλι, κέρατα στους ώμους, είχε βάλει τους θεατές σαν επισκέπτες σε ψυχιατρική κλινική. Ακόμη και τα σούπερ μοντέλα δεν είχαν ποτέ διαφορετική μεταχείριση όταν τις επέλεγε για τις επιδείξεις του. Ο ίδιος έλεγε ότι βασιζόταν πάντα σε ιστορικά γεγονότα, από τα έργα του Ιερώνυμου Μπος μέχρι τις ταινίες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Οταν ήθελε να χαλαρώσει, πήγαινε για καταδύσεις. Τον τελευταίο καιρό δήλωνε βουδιστής.
Οι συλλογές
Καμία επίδειξη δεν ξεπερνούσε τα 10 λεπτά. Ο κόσμος πάλευε έξω από τις επιδείξεις του για να βιώσει την εμπειρία McQueen. Υπερπαραγωγή με ψυχή, μπροστά από τον καιρό της.
Το 2003 έστησε ένα ναυάγιο στην πασαρέλα. Αργότερα μια χιονοθύελλα μέσα σε πλέξιγκλας. Είδαμε και μια έκρηξη ηφαιστείου με φλόγες. Το 2005 μια ανθρώπινη παρτίδα σκάκι. Το 2007 εμπνεύστηκε από τις μάγισσες του Σάλεμ. Λίγο μετά, σκηνοθέτησε τη νέα εκδοχή Κλεοπάτρας. Μια χρονιά γέμισε την πασαρέλα με νερό. Μπεστ-σέλερ θεωρήθηκαν όμως και τα μαντήλια με νεκροκεφαλές. Δεν έφτιαχνε μόνο τρελές συλλογές για την πασαρέλα αλλά και όμορφα ρούχα που φοριούνται, κοστούμια, φούστες γραμματέα, αιθέρια εμπριμέ.
Η αναγνώριση
Έβγαλε αρώματα, το Kingdom και το Μy Queen. Το 2005 συνεργάστηκε με την Puma. Το 2007 είχε μπουτίκ στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, το Μιλάνο και το Λας Βέγκας... Δεν κυνηγούσε τις σταρ, όπως κάνουν οι συνάδελφοι του. Τον «κυνηγούσαν» όμως η Σάντρα Μπούλοκ, η Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, γνωστοί και άγνωστοι. Το 2008, στα εγκαίνια της μπουτίκ του στο Λος Άντζελες, είπε για την Πάρις Χίλτον: «Ευελπιστώ ότι αν περάσει από το μαγαζί, θα συνεχίσει να περπατάει».
Το σκανάρισμα
Μια δεκαετία πριν είχε αρνηθεί να προσκαλέσει την Victoria Beckham σε σόου του στο Λονδίνο. Για την καλοκαιρινή κολεξιόν του 2010, έφτιαξε παπούτσια που ονόμασε Armadillo και Alien (θα έχετε δει την Lady Gaga να τα φοράει σε βίντεο-κλιπ της), με ύψος που ξεπερνά τις 10 ίντσες. Τρία μοντέλα αρνήθηκαν να τα φορέσουν γιατί φοβήθηκαν μην σπάσουν τους αστραγάλους τους ή μήπως πέσουν από την πασαρέλα.
Η εμμονή
Ο Karl Lagerfeld είπε μετά τον θάνατο του: «Υπήρχε πάντα μια έλξη με τον θάνατο. Τα σχέδια του ήταν ορισμένες φορές πέρα από τα ανθρώπινα. Ποιος ξέρει, ίσως όταν φλερτάρεις με τον θάνατο τόσο συχνά, ο θάνατος να σου επιτίθεται».
Η επισημοποίηση
Το 2000 «παντρεύτηκε» τον φίλο του, Τζορτζ Φορσάιθ, ντοκιμενταρίστα, με παράνυμφο την Kate Moss στο γιοτ ενός Αφρικανού πρίγκηπα. Η σχέση διαλύθηκε γρήγορα.
Τίτλοι τέλους
«Μια ιδιοφυία χάθηκε. Νίκησε το σκοτάδι». «Τραγικό τέλος για μια πολλά υποσχόμενη ζωή». «Ένα αστέρι έπεσε». Τον Απρίλιο του 2004, η μητέρα του, Τζόις είχε πάρει συνέντευξη από τον γιο της, για την εφημερίδα Guardian. Τον ρώτησε ποιός ήταν ο μεγαλύτερος του φόβος. «Να πεθάνω πριν από σένα», η απάντηση.