Bρίζουμε την Eurovision, τη σνομπάρουμε, χρόνια τώρα, προτιμάμε τα «σοβαρά», πανηγυρίζουμε με κάθε ευκαιρία που η ελληνική σημαία αγκαλιάζει το σώμα ενός αθλητή ή ο εθνικός μας ύμνος ακούγεται δυνατά. Τι έγινε με την ελληνική συμμετοχή στη μουσική διοργάνωση φέτος και μείναμε εκτός; Μια άχρωμη, άοσμη, αδιάφορη εμφάνιση στη σκηνή, με λευκή δημιουργία του ταλαντούχου σχεδιαστή μόδας, Δημήτρη Πέτρου, κι ένα αδιάφορο, άχρωμο, άοσμο τραγούδι που μόνο όνειρο δεν ήταν. Λευκό το ρούχο, φλατ το κομμάτι, μηδέν αποτέλεσμα και εντυπώσεις. Γιατί ένα μοιρολόι, αν δεν γεννά συναίσθημα, γίνεται ...σεντόνι. Και έρχεται η Κύπρος, με τη δική της πρόταση, μια wannabe Beyonce και Shakira μαζί, εντυπωσιακή, σέξι, με ολόσωμη πλουμιστή φόρμα του μετρ των κρυστάλλων, Βρεττού Βρεττάκου που φέρνει ενέργεια και Fuego στη σκηνή, μια σύγχρονη, παγκόσμια γλώσσα, φολκλόρ, πληθωρική, οριακά κιτς, πάντως όχι ξεπερασμένη, μουχλιασμένη, μίζερη ή δήθεν. Αν δεν χορέψεις, χαζεύεις, κουνιέσαι στον ρυθμό των μαλλιών της ερμηνεύτριας που μοιάζει να το απολαμβάνει, να το ζει, να το νιώθει, να παίζει με τους κανόνες της Eurovision. Και η Ελλάδα που βρίσκεται μέσα σε όλο αυτό; Μοιρολογεί και κλαίει τη μοίρα της ή ονειρεύεται μια μέρα να φορέσει υψηλή ραπτική και να πετάξει το ταγάρι μακριά;
OTAN O AΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΝΩΡΙΣΕ ΤΗΝ JACKIE. ΤHE SIXTIES
«Ο Αριστοτέλης Ωνάσης με έσωσε κάποια στιγμή που η ζωή μου είχε καταβροχθιστεί από σκιές. Με έφερε σε κόσμο όπου μπορούσε κανείς να βρει ευτυχία και αγάπη. Ζήσαμε ωραίες εμπειρίες μαζί που δεν μπορούν να ξεχαστούν, για τις οποίες, θα του είμαι αιώνια ευγνώμων», δηλώνει μετά τον θάνατο του, η Τζάκι Κένεντι-Ωνάση, γράφοντας πρώτη, τους δικούς τους, τίτλους τέλους, σε μία σχέση ζωής που προσφέρθηκε για πολλαπλές αναγνώσεις.
Συμβολισμός εκδίκησης; Γάμος συμφερόντων; Υπερπαραγωγή χωρίς αρχή, με προκαθορισμένη εξέλιξη; Παραμύθι χωρίς χάπι-έντ; Η Κατάρα του Γαλάζιου Σκορπιού; «Ο γάμος που αναστάτωσε ολόκληρον τον κόσμον», «Ο γάμος του αιώνα», ενδεικτικοί τίτλοι εφημερίδων. 20 Οκτωβρίου, 1968. Σκορπιός. Φθινοπωρινό ψιλόβροχο. Η πρώην Πρώτη Κυρία της Αμερικής, Τζάκι Μπουβιέ-Κένεντι, είδωλο, πρότυπο, τρόπαιο, παντρεύεται τον Αριστοτέλη Ωνάση. Εκείνη στα 39, κι εκείνος 62. Εκείνη, θα εξασφάλιζε χρήματα, επιρροή, εξουσία, εκδίκηση. Κι εκείνος τη δική του, μοναχική ρεβάνς, επενδύοντας στην πρόσφατη ιστορία και τα μελλούμενα.
Και η καταιγίδα την προηγούμενη ημέρα, ιδανικό σκηνικό για το φιλμ νουάρ της ζωής τους. Οι καλεσμένοι-πρωταγωνιστές, ελάχιστοι. Αυστηρό το κάστινγκ, οι κομπάρσοι ανεπιθύμητοι από τον «σκηνοθέτη»: τα παιδιά της Τζάκι, Καρολίνα και Τζον-Τζον, η μητέρα της, ο πατριός της, η αδερφή της, Λι Ράτζβιλ, τα παιδιά του Αριστοτέλη (από τον γάμο του με την Τίνα Λιβανού), Αλέξανδρος και Χριστίνα.
Η απόλυτη πρωταγωνίστρια καταφθάνει στο εκκλησάκι της Παναγίτσας με νυφικό Βαλεντίνο, λευκή κορδέλα στα μαλλιά, σύμβολο αγνότητας. Μετά την τελετή, γαμήλια δεξίωση στη θαλαμηγό Χριστίνα. «Είμαι ευτυχής γι’ αυτούς που είναι ευτυχείς», θα ευχηθεί μετά στους νεόνυμφους η Μαρία Κάλλας, πιστή στον «ρόλο» της.
Η Τζάκι μοιάζει επιτέλους ευτυχισμένη, πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι. Βοηθάει σίγουρα το ρουμπίνι σε σχήμα καρδιάς, με τα διαμάντια και τα ασορτί σκουλαρίκια. Αν και αρχικά απεχθανόταν «τη γυάλα με το χρυσόψαρο», όπως έλεγε για την ζωή της στον Λευκό Οίκο, θεωρούσε την παραμονή της εκεί «σαν την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής μου». Το χρυσόψαρο βγήκε από τη γυάλα, για να κολυμπήσει στα Ωνάσεια ύδατα.
Από ντεμπιτάντ και φοιτήτρια, Πρώτη Κυρία, πολυφωτογραφημένη χήρα, σύζυγος, σύντροφος των δικών της τρόπαιων: Πολ Νιούμαν, Φρανκ Σινάτρα, Μάρλον Μπράντο, Γουόρεν Μπίτι, Γκρέγκορι Πεκ, Τζιάνι Ανιέλι… Υπήρξε η πιο αναγνωρίσιμη γυναίκα παγκοσμίως. Μέχρι σήμερα. Στα 46 της, μετά τον θάνατο του Ωνάση, έγινε εκδότης βιβλίων. Η ατμόσφαιρα μεταφράζεται μέσα από το βιβλίο, «Μια ζωή πέρα από τα πιο άγρια όνειρά της».
Η ανακοίνωση του γάμου τους ξαφνιάζει. «Η αντίδραση εδώ είναι οργή, σοκ και απογοήτευση», (Times της Νέας Υόρκης). Προκαλεί. Την οργή των παιδιών του Ωνάση, των Αμερικάνων που θεωρούσαν την Τζάκι «χαμένο τρόπαιο» και την κίνηση του Ωνάση, ιεροσυλία. Όλοι θέλουν να απαθανατίσουν το «γεγονός της χρονιάς», τον μυθικό γάμο.
«Είμαι απογοητευμένη. Περίμενα πυροτεχνήματα», λέγεται ότι η Τζάκι είχε εκμυστηρευτεί στη σύζυγο του Ρόμπερτ Κένεντι. «Στο γάμο δεν υπάρχουν πυροτεχνήματα. Γι’ αυτό κάνεις παιδιά», η απάντηση. Κι ο γάμος της με τον Ωνάση; Τα «πυροτεχνήματα» ήταν η δικαίωση της. Πίσω από τις σκιές.
ΕΝΘΥΜΙΟΝ 1950-60. MADE IN GREECE. ΜΕΓΚΡΙΣ
Πώς συνοψίζεις μια δεκαετία σε μερικές παραγράφους; Aν ήταν ταινία, θα ήταν το La Strada του Φεντερίκο Φελίνι. Μουσική; Ροκ’εν’ρολ. Xρώμα; Mαύρο. Φαγητό; Κοτόπουλο με πατάτες στον φούρνο. Την Κυριακή. Φωτογραφία; Ένα πορτρέτο του Ίρβινγκ Πεν. Τέχνη; Πινελιές στον τοίχο του Τζάκσον Πόλοκ. Γυναίκα; Mέριλιν (Μονρόε). Εφτά χρόνια φαγούρα, δέκα χρόνια προσμονή. Kι αν ήταν άνδρας; Φράνκι (Φρανκ Σινάτρα) ή Έλβις (Πρίσλεϊ), με μαλλί κοκκοράκι, κοντό παντελόνι στους αστραγάλους και λευκές κάλτσες. Ρούχο; Το ασπρόμαυρο ταγέρ του Ντιόρ, λευκό σακάκι, μαύρη φούστα.
Tην ιστορία πολλοί εμίσησαν, τη νοσταλγία ουδείς. Όπως λένε και οι Γάλλοι, «Plus ca change, plus c’est la meme chose». Οι δεκαετίες απεικονίζονται μέσα μας. Χρώμα, ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα, αναμνήσεις, ενστάσεις, ματαιοδοξία. Κι εδώ; Στην Ελλάδα;
Η πρωτεύουσα ξυπνά, μεγαλώνει, γιγαντώνεται. Ο εμφύλιος την έχει σημαδέψει. Χωρίς επιστροφή. Η ευρύτερη περιοχή της περιλαμβάνει το μισό ελληνικό πληθυσμό και το σύνολο της κοινωνικής, οικονομικής, βιομηχανικής δραστηριότητας. Όλες οι μεταβολές της αστικοποίησης και της βιομηχανικής ανάπτυξης, μαζί με τη μετανάστευση, προκαλούν αντιδράσεις σε μια διχασμένη κοινωνία που επουλώνει πληγές και ενοχές δεκαετιών.
Το εθνικό νόμισμα υποτιμάται. Οι εισαγωγές αυξάνονται, η εμπορική κατανάλωση ενισχύεται, οι δημόσιες επενδύσεις επεκτείνονται… Γεωργία, κτηνοτροφία, επικοινωνία, κινηματογράφος, τουρισμός. Ταυτόχρονα, φουντώνει η ανοικοδόμηση, η γειτονιά καθετοποιείται, η φυματίωση, η ελονοσία, η λογοκρισία, η εσωτερική (και εξωτερική) μετανάστευση σε εξωπραγματικούς αριθμούς, η μοναξιά και η απομόνωση αποτυπώνονται στην καθημερινότητα, στην ποίηση, στη λογοτεχνία. Στην ιστορία μας.
Καραγάτσης και Μυριβήλης, Θεοτοκάς και Βενέζης, Ελύτης και Καζαντζάκης, Εμπειρίκος και Εγγονόπουλος, ή όταν η τέχνη μιμείται τη ζωή και η ζωή τον υπερρεαλισμό. Οι πολιτικοί και οι βασιλείς, εμφανίζονται στις φωτογραφίες με φράκα και ψηλά καπέλα και οι υπόλοιποι, σαν κομπάρσοι-μικροί ήρωες μέσα στα συντρίμμια. Αντιθέσεις, ασπρόμαυρα στιγμιότυπα, για μια χρωματιστή ελπίδα.
Έστω και μελοποιημένη. Μουσικοί, στιχουργοί, ερμηνευτές, τραγουδούν τη μετανάστευση, την αστυφιλία, τη φτώχεια, τη στιγμή. Καζαντζίδης, Χιώτης, Μπιθικώτσης, Τσιτσάνης. Και Χατζιδάκις, Μητρόπουλος, Κάλλας. Όταν η πραγματικότητα ανεβαίνει στη σκηνή, προκαλεί εύκολο γέλιο, με επιθεώρηση και σάτιρα. Ό,τι μας πονάει, μικραίνει όταν οι προβολείς είναι αναμμένοι και οι υποβολείς φροντίζουν να τονιστούν σωστά οι λέξεις. Ή αντίστοιχα, να αγνοηθούν.
Στο σινεμά, Κούνδουρος και Κακογιάννης, κωμωδία και μελόδραμα, αισιοδοξία και αναμονή. Το καλοκαίρι τα θερινά είναι η πιο ανέξοδη λύση: γιασεμί και χαλίκι, πασατέμπος και αγκαλιά. Σα να έχουν σταματήσει οι δείκτες του ρολογιού, στο χειροποίητο, επιτοίχιο ρολόι με τον ξύλινο κούκο, για να μην ξανασυμβεί ό,τι συνέβη στο παρελθόν, για την ελπίδα, την απόδραση, το τώρα.
Το παρόν ρίχνει κλεφτές ματιές στο μέλλον. Το πλαστικό εμφανίζεται παντού, το βινύλιο μπαίνει στο γραμμόφωνο. Για τους λίγους… Το τεφτέρι (κι ο βερεσές) είναι τρόπος ζωής. Στον τσαγκάρη, τον ράφτη, τον μπακάλη. «Μισή οκά ζάχαρη, μισή ρύζι, ψωμί και … γράφτα». Στις γειτονιές, τα «προνομιούχα» παιδιά διαβάζουν Μικρό Ήρωα. Άλλα, γίνονται λουστράκια στους δρόμους. Ή πλανόδιοι εφημεριδοπώλες.
Το 1956 οι γυναίκες φορούν τα καλά τους, κρύβονται στο παραβάν για να ψηφίσουν. Αποκτούν και δίπλωμα οδήγησης. Φορώντας γάντια. Οι εργαζόμενες, ελάχιστες, οι παντρεμένες με τονισμένα στη μέση φορέματα, κρεπαρισμένη κόμη και ντεπιές, μένουν στο σπίτι, με την ποδιά, κεριά στο τραπέζι, (καθώς δεν υπήρχε ρεύμα σε όλα τα σπίτια), περιμένοντας σύζυγο και τέκνα, παγιδευμένες στη συνέχεια της πατριαρχικής οικογένειας. «Παραφωνία» η αρχέγονη μητριαρχία μερικών περιοχών της Λακωνίας και της Κρήτης.
Οι αγρότες πουλούν υπάρχοντα, φεύγουν από τα χωριά τους για να μεταλλαχτούν σε σε θυρωρούς. Για μια καλύτερη ζωή. Το αθηναϊκό όνειρο… Και πολλοί, λένε αντίο σε συγγενείς και φίλους, χωρίς καν να γνωρίζουν καλά-καλά αγγλικά, γερμανικά, άλλη γλώσσα, για να διακτινιστούν σε μια χώρα ευκαιριών.
Τα τραμ φεύγουν, τα τρόλει και τα ΙΧ έρχονται. Ποδήλατα και μοτοσακό στους χωμάτινους δρόμους. Για μια στάση τη νύχτα, στα κοσμικά κέντρα, σε ρυθμό ταγκό, φοξ τροτ, βαλς, μάμπο, σάμπα, ροκ’εν’ρολ, τσα-τσα. Οι νέοι χορεύουν, δοκιμάζουν βήματα, αλλάζουν παρτενέρ με σύνεση, οι κυρίες με φουρό, στράπλες φουστάνια και σατέν γάντια, οι κύριοι κάτι ανάμεσα σε Μάρλον Μπράντο και Τζέιμς Ντιν, με φαβορίτες, τιράντες, σακάκι, ψηλόμεσα παντελόνια, κοστούμια «Μέγκλα» (made in England).
Κι αν ξεφυλλίζαμε τα fifties σε ένα φωτογραφικό λεύκωμα με άρωμα Ελλάδας σε ποιές σελίδες θα στεκόμασταν; Σεισμοί. Καταστροφές. Χιονοθύελλες. Πείνα. Γυμνά πόδια. Προσφυγιά. Προσφυγές. Καθημερινές αποτυχημένες προσπάθειες επούλωσης. Καταδίκη. Συλλήψεις. Καταστολή. Ανεργία. Επενδύσεις. Ανάπτυξη. Εργάτες ακροβάτες. Γαλατάδες μαραθωνοδρόμοι. Γαζώτριες σχεδιάστριες μόδας. Εθνικό πένθος. Εθνική κατάθλιψη. Εθνική ανάκαμψη. Εθνικά φίφτις; Mόνο με υπογραφή «Μέγκρις» (Made in Greece).
ΤΙ ΕΜΑΘΑ (ΧΘΕΣ) ΑΠΟ ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ
- Αναζητείται διαφάνεια
- Καλύτερο ποδόσφαιρο
- Όλα είναι στο τραπέζι…
- Επ’αόριστον διακοπή και βλέπουμε
- Αναζητείται ένα νέο πλαίσιο κανόνων
- Θα απαγορεύονται τα περίστροφα στους αγωνιστικούς χώρους
- Οι ποινές θα είναι αυστηρές για όλους
- Όλες οι απαραίτητες πρόνοιες
- Όλοι σοκαρισμένοι
- Ο καιρός βοηθάει
- Ό,τι κι αν συμβαίνει
- Σαν σήμερα…
- Σαφής και κατηγορηματικός
- Το χθεσινό σκηνικό προσβάλλει το ελληνικό ποδόσφαιρο
- Αφορμή για αυστηρά μέτρα
- Προκλητική η χθεσινή εικόνα
- Τσαμπουκάς σε δημόσιο χώρο
- Παρακμή
- Σοκαριστική η σκηνή
- Τι να κάνουμε;
- Mε το πιστόλι;
- Τόσο Φαρ Ουέστ;
- Χουλιγκανισμός
- Απαγορεύονται όπλα στο γήπεδο
- Να ξεκινήσει ο Απρίλιος να δουλεύει… Μεγάλη κοιλιά… Δεν ξεκινάνε τα τσάρτερ.
- Αν δεν αλλάξει η υπερφορολόγηση το 2019, θα αρχίσουμε να μετράμε απώλειες
- Έχουμε μια υπερβολή που ξεπερνά τα όρια
- Έχει φύγει η μαγεία από το ποδόσφαιρο
- Αν θα κάνει καλό η διακοπή, θα το δείξει ο χρόνος
- Πρέπει τα γήπεδα να φυλάσσονται
- Ένα λάθος παράδειγμα για πιτσιρικάδες
- Βαρύτατο ολίσθημα αλλά δεν κατηγορείς το άθλημα
- Εθνική ανασυγκρότηση
- Πολιτικές ευθύνες
- Υπάρχει νομοθεσία και λογική
- Ο καθένας πρέπει να μπει στη θέση του
- Πρέπει να έχουμε κι ένα μέτρο…
- Κατανόηση
- Ανοιχτά μέτωπα σκληρά
- Εθνικό συμφέρον
- Διαφημιστικό διάλειμμα...